به نقل از «آفتاب»

احمد مازنی فعال سیاسی اصلاح‌طلب: جامعه ایران روی بشکه باروت قرار گرفته است

تاریخ انتشار: ۲۶ اسفند ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۹۶۱۷۵۲

آفتاب‌‌نیوز :

احمد مازنی در یادداشتی با عنوان «واکنش‌های در لحظه و عقلانیت رفتاری» در روزنامه اعتماد نوشت: درباره ماجرای مربوط به درگیری یک طلبه با یک خانم در یکی از درمانگاه‌های شهر قم، مطالب بسیاری گفته و نوشته شد، اما نکته‌ای که شاید کمتر به آن توجه شده آستانه تحریک‌پذیری جامعه ایران از اخبار و اطلاعاتی است که در فضای مجازی منتشر می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به واکنش‌هایی از این قبیل «reaction» یا «واکنش‌های در لحظه» تعبیر می‌شود. این اولین‌بار نیست که خبری درباره حجاب یا موضوع مشابه دیگر در فضای مجازی منتشر می‌شود و بلافاصله کاربران و فعالان سیاسی و اجتماعی با چنین واکنشی به استقبال آن می‌روند؛ این موضوع را با یکی از صاحب‌نظران حوزه روانشناسی مطرح کردم، این یادداشت با استفاده از این مشورت است. درباره این ماجرا به چند نکته اشاره می‌کنم:

نکته اول واکنش‌های در لحظه است که برای هر جامعه‌ای و هر فردی می‌تواند اتفاق بیفتد، وقتی صحنه‌ای را مشاهده می‌کنید که مادری در حال شیر دادن کودکش در گوشه‌ای از درمانگاه نشسته و از روی عمد یا به صورت غیرعمد روسری بر سر ندارد و در آن سو طلبه‌ای را می‌بینید که گویا از این صحنه فیلمبرداری می‌کند و مادر، با عصبانیت و داد و فریاد از او می‌خواهد که فیلم تهیه شده را پاک کند و این درخواست با مخالفت طلبه مواجه و کار به درگیری می‌کشد، به صورت طبیعی با آن مادر احساس همدردی می‌کنید و می‌خواهید از او دفاع کنید و در نقطه مقابل شما هم قطب دیگر جامعه قرار دارد که از کشف حجاب یک زن و تهاجم او به یک طلبه متأثر می‌شود و با او احساس همدردی می‌کند و می‌خواهد از او دفاع کند.

در این لحظه آنچه اتفاق می‌افتد واکنش در لحظه است و این واکنش از هر طرف متأثر از پیش‌فرض‌های کلیشه‌ای قطبی است که به آن تعلق دارد. اما آیا این واکنش یک واکنش منطقی و عقلانی است؟ متاسفانه باید بگویم چنین واکنشی نه تنها منطقی نیست، بلکه ناشی از فقدان عقلانیت رفتاری است. یعنی یک فرد یا یک جامعه می‌تواند در مرحله اندیشه با عقلانیت، موضوعی را مورد بررسی قرار دهد، اما در مرحله عمل و رفتار برخورد عقلانی نداشته باشد.

نکته بعدی چرایی این رفتار است و اینکه چرا ما در رفتارمان با این مشکل مواجه هستیم؟ به نظر می‌رسد چند دلیل می‌تواند داشته باشد دلیل اول اقتضای فضای مجازی است. عناصر فعال در این فضا براساس نوع، میزان و آستانه تاثیرپذیری هر فرد و هر جامعه‌ای برای آن‌ها تولید محتوا می‌کنند و با انتشار آن، آن فرد و آن جامعه را تحت تاثیر قرار داده و او را وادار به واکنش در لحظه بدون توجه به عقلانیت رفتاری می‌کنند؛ بنابراین توصیه من به همه کاربران و فعالان سیاسی و اجتماعی این است که قبل از روشن شدن کامل هر موضوع از هرگونه واکنشی پرهیز کنند و درباره صحت و سقم آن محتوا تحقیق کنند و متولیان امر نیز در اولین فرصت نسبت به روشنگری درباره آن موضوع اقدام کنند و نگذارند ذهن و ادراک جامعه توسط شبکه‌های معاند و بدخواهان ایران و اسلام مدیریت شود، اما نکته مهم‌تر اینکه در جامعه ایران این تاثیرپذیری و واکنش‌های در لحظه، بیش از حد معمول می‌باشد.

چنان‌که گویی این جامعه همواره منتظر خبر‌هایی از این دست است تا در قالب آن دو قطبی مورد اشاره از خود واکنش نشان دهد، به عبارت دیگر گویی جامعه ایران روی بشکه باروت قرار دارد و از دو سو مترصد فرصتی هستند تا منفجر شوند و این وضعیت بسیار خطرناک است، عواملی، چون جنگ تحمیلی، تورم پنجاه ساله، تحریم ظالمانه، تنازعات کور جناح‌های سیاسی و جنگ قدرت، بی‌اعتنایی به مطالبات مردم و تهاجم بی‌رحمانه رسانه‌های معاند به ذهن و ادراک جامعه و رفتار کوته‌بینانه برخی افراد و نهاد‌های متولی امور اجتماعی می‌توانند ازجمله عوامل موثر بر پایین آمدن آستانه تحریک‌پذیری مردم ایران باشند.

نهاد‌های مدنی و شخصیت‌های تاثیرگذار باید برای ایجاد نقطه تعادل در این جامعه چاره‌اندیشی کنند و نهاد‌های حکومتی بیش از همه مسوول ایجاد این نقطه تعادل هستند. مردم نیز از هر قشر و جنسی که هستند باید مراقب این نقطه تعادل باشند تا وضعیت از آنچه هست بدتر نشود.

برخی نهاد‌های متولی امور فرهنگی و اجتماعی، ازجمله ستاد امر به معروف و نهی از منکر و نهاد‌های نظامی و انتظامی، به ویژه بسیج در استفاده از نیرو‌های مردمی برای کنترل و نظارت بر رفتار مردم مراقب باشند که این نیرو‌ها به جای کلاه، سر نیاورند!

ازسوی دیگر مدیریت حوزه‌های علمیه اجازه ندهند تا افراد معمم در نقش ضابطین برخی نهاد‌ها تنزل پیدا کنند و آداب معاشرت با مردم را به آن‌ها بیاموزند. واحد‌های درمانی محل حضور بیماران و همراهان بیماران است که احیانا به دلیل مواجهه با مشکلات ناشی از بیماری دچار استیصال هستند، در این میان مادری که در حال شیر دادن به کودک خویش است بیش از همه به محبت و احترام نیاز دارد آن‌هم از کسانی که حاملان دین و لباس پیامبر رحمتند و در چنین مکانی بیش از همه به عقلانیت رفتاری نیاز داریم.

منبع: آفتاب

کلیدواژه: احمد مازنی طلبه قم واکنش های در لحظه عقلانیت رفتاری جامعه ایران جامعه ای نهاد ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت aftabnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آفتاب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۹۶۱۷۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نباید با لغزش یک مسئول یا یک گروه توپخانه خود را به سمت یکدیگر فعال کنیم

ایسنا/سمنان نماینده ولی فقیه در استان سمنان تاکید کرد: نباید با لغزش یک مسئول یا یک گروه، توپخانه خود را به سمت یکدیگر فعال کنیم.

حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی مطیعی نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه سمنان در خطبه‌های نماز جمعه سمنان ۷ اردیبهشت ۱۴۰۳ اظهار کرد: یکی از مصادیق و مظاهر تقوا «عفت» است، عفت یعنی خودداری از گناه، یعنی انسان خود را از تمایلات نفسانی دور نگه دارد. معمولا وقتی از عفت سخن می‌گوییم ذهن ما به سمت عفت از شهوات جنسی می‌رود اما عفت معنایی وسیع دارد و شامل عفت کلام، عفت شکم و بطن نیز می‌شود، همینطور عفت دامن که یکی از آنها است.

وی ادامه داد: امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام فرمود «مَا الْمُجَاهِدُ الشَّهِیدُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ بِأَعْظَمَ أَجْراً مِمَّنْ قَدَرَ فَعَفَ‏ لَکَادَ الْعَفِیفُ أَنْ یَکُونَ مَلَکاً مِنَ الْمَلَائِکَة» مجاهد شهید در راه خدا پاداشش بیشتر از کسی نیست که قدرت بر گناه داشته ولی از آن خودداری نموده است، چنین انسان با عفّتی نزدیک است فرشته‏ای از فرشتگان باشد! 

امام جمعه سمنان با بیان اینکه  کسی که اساسا توان گناه ندارد نمی‌تواند مدعی شود که تقوا پیشه کرده افزود: مهم آن است که شرایط گناه باشد و انسان در رعایت تقوا همت کند. 

وی ادامه داد: امام علی(ع) فقط خودداری از گناه را دارای پاداشی بیشتر از شهید نداسته اند، بلکه افراد عفیف را همتراز با فرشتگان عنوان فرموده‌اند.همچنین در آیه شریفه ۶ سوره مبارکه تحریم داریم «...مَلَائِکَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لا یَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَیَفْعَلُونَ مَا یُؤْمَرُونَ» فرشتگان تمام اوامر الهی را بجا می‌آورند و هرگز نافرمانی خدا را نخواهند کرد و آنچه به آنها امر شود انجام دهند. 

مطیعی گفت: فرشتگان نمی‌توانند با اوامر خداوند مخالفت کنند در حالی‌که ارزش انسان به آن دلیل است که با انتخاب و اختیار خود مسیر طاعت و بندگی را انتخاب می‌کند. 

وی اضافه کرد: روایات فراوانی در خصوص ثمرات و نتایج عفت و نیز پیامدهای بی عفتی در جامعه وارد شده است. امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام فرمود «ارزش انسان به اندازه همت او و عفت انسان به اندازه غیرت و حساسیت او [نسبت به حریم خانواده و اطرافیان] است» 

نماینده ولی فقیه در استان خاطرنشان کرد: هرچه غیرت انسان بالاتر باشد انسان عفیف تر و پاکدامن تر خواهد بود که این امر دوسویه است یعنی کسانی که عفیف هستند غیرتمند هستند و افرادی که غیرت دارند عفت را رعایت می‌کنند. «غیرت» یعنی به دیگران و اَغیار اجازه ورود به حریم همسر، فرزند و ناموس خود را ندهیم. 

وی با بیان اینکه یکی از ویژگی‌های متّقین از نگاه امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام آن است که جان و نفس انسان‌های متّقی عفیف است اظهار کرد: در کنار پاکدامنی «عفّت کلام» نیز یکی از ویژگی‌های انسان‌های متّقین است. همینطور متّقین، عفت در طعام و خوراک و نیز تعامل با دیگران عفت را رعایت می‌کنند، اگر جامعه‌ای عفیف و پاکدامن بود به اهداف خود مانند معنویت و رتبه‌های کمالی که برای جامعه اسلامی مطرح است، سریعتر دست خواهد یافت. 

وی به روز «کارگر» اشاره و تصریح کرد: کارگران عزیز در جبهه مهم اقتصادی سربازی می‌کنند، اعتباری که دین مبین اسلام برای کارگر قائل شده است اعتباری ویژه و کم‌نظیر است. رسیدگی به مسائل کارگران فقط نباید به یک روز یا یک هفته محدود شود، بلکه این امر باید در طول سال مورد توجه قرار گیرد. 

کارگران یکی از ارکان اصلی تحقق شعار سال هستند

مطیعی با اشاره به اینکه مقام معظم رهبری در دیدار اخیر با کارگران عزیز بر جایگاه و اهمیت کار و کارگر تاکید فرمودند افزود: نبی مکرم اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) فرمود «مَنْ باتَ کالاًّ مِنْ طَلَبِ الحلال باتَ مَغْفُوراً لَهُ» کسی که بعد از تلاش در طلب روزی حلال استراحت کند، او شب را آمرزیده به صبح می‌رساند. 

امام جمعه سمنان گفت: مقام کارگران صرفا به جنبه‌های فردی محدود نیست، امروز کارگران موجب سربلندی نظام اسلامی هستند و نقش مهمی در امر تولید ایفا می‌کنند. کارگران یکی از ارکان اصلی تحقق اقتصاد مقاومتی و شعار «جهش تولید با مشارکت مردم» و نیز رشد اقتصادی در سایر رشته‌ها هستند. امروز اگر کشور از کارگرانی با مهارت‌های بالا برخوردار نباشد تولیدی انجام نمی‌شود و محصولی صادر نخواهد شد! 

وی با بیان اینکه هدف از رونق اقتصادی بیشتر شدن ثروت ثروتمندان نیست عنوان کرد: اگر از رونق اقتصادی صحبت می‌کنیم به دنبال ایجاد «عدالت اجتماعی» هستیم چراکه تولید ثروت، باعث پر شدن دست کارگران و ایجاد رفاه نسبی در جامعه خواهد شد. رونق اقتصادی فقر را از جامعه دور می‌کند و شکاف و تبعیض طبقاتی را از بین می‌برد. 

معلمان، افسران فرهنگ‌ساز جامعه محسوب می‌شوند

وی با اشاره به اینکه در آستانه ۱۲ اردیبهشت، سالروز شهادت علامه شهید مرتضی مطهری و روز معلم هستیم، ضمن تبریک این روز به معلمان سراسر استان گفت: معلمان عزیز و فداکار، افسران آموزش و فرهنگ‌سازان جامعه هستند و نقش اصلی را در تربیت نسل جوان و نوجوان ایفا می‌کنند.

نماینده ولی فقیه در استان افزود: در باب مقام و منزلت معلمان همین کلام نورانی امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام بس که فرمود «مَن عَلَّمَنی حَرفًا فَقَد صَیِّرَنی عَبدًا» کسی که حرف و سخنی به فردی بیاموزد او را بنده خودش کرده است لذا جایگاه معلم بسیار بالا و ممتاز است. 

وی اضافه کرد: نبی اکرم (ص) فرمود «سه گروه هستند که هیچ‌کس مقام آنها را کوچک نمی‌شمارد مگر کسی که قول او با عملش سازگار نباشد: کسی که عمر خود را با دینداری گذرانده است، امام جامعه مسلمین که عدالت ورزد (که نعمتی بزرگ و قابل شکرگزاری است) و معلمانی که افراد را به سمت خیر هدایت می‌کنند». 

مطیعی با بیان اینکه نقش تربیتی معلمان در طول زندگی افراد، نقشی ماندگار است اظهار کرد: معلمان عزیزی که کودکان و نوجوانان را به درستی و معارف دینی و اسلامی فراخوانده اند همواره در ذهن ما نقشی ارزشمند دارند. چه بسا بیان یک کلمه یا حرف توسط یک معلم در ذهن دانش‌آموزان ماندگار شود و مسیر زندگی آنان را متحول کند و از طرف دیگر خدای نکرده معلمی که کلامش تاثیر سوء داشته باشد. 

وی از مسئولان آموزش و پرورش این استان درخواست کرد: معلمانی که اخیرا وارد این رسالت شده‌اند را با مهارت‌های تربیتی آشنا کنند تا فرزندان ما به‌گونه‌ای تربیت شوند که آینده نظام و کشور ما از آن بهره‌مند شود. اگر تربیت به خوبی انجام شود نتیجه آن خوب و درغیر این صورت نتیجه آن نامطلوب خواهد بود!

«تفرقه» و «فحشا» دو عامل اصلی سقوط تمدن اندلس بود

وی با بیان اینکه ۲۱ شوال مصادف با سالروز فتح «اندلس» در سال ۹۲ هجری قمری است. گفت: اندلس یک سرزمین اروپایی بود که بدست مسلمانان فتح شد و قریب به هشتصد سال یعنی هشت سده در اختیار مسلمانان قرار داشت که این امر منشأ پیشرفت‌های علمی گوناگونی برای اروپا شد. اندلس به یک مرکز اسلامی بزرگ تبدیل شد اما متاسفانه پس از هشتصد سال، عواملی موجب فروپاشی آن تمدن اسلامی شد بگونه‌ای که از اوج عزت به حضیض ذلت رسید! 

 امام جمعه سمنان گفت: امروز باید از آن وقایع درس بگیریم چون ترفندها و روش‌های دشمنان برای انحطاط جوامع در ادوار مختلف شباهت‌های فراوانی با هم دارند که البته گاهی این روش‌ها به روز می‌شوند. 

وی افزود: مطالعه تاریخ اندلس نشان می‌دهد دو عامل زمینه‌ساز سقوط آن شد که اگر خدای نکرده ما نیز مراقب نباشیم ممکن است به آن سرنوشت دچار شویم، چراکه امروز نیز دشمن از همان روش‌ها برای تضعیف ارزش‌ها و باورهای دینی و اسلامی استفاده می‌کند. عامل اول اختلاف‌افکنی و ایجاد تفرقه بین مسلمانان بود. به روش‌های گوناگون مانند ایجاد شایعه و انتشار اخبار دروغ و جعلی، میان حاکمان سیاسی اندلس اختلاف انداختند تا جایی که این اختلافات به ایجاد سستی در جامعه اسلامی انجامید. اینکه رهبر معظم انقلاب اسلامی بر امر «وحدت» تأکید دارند از همین باب است. اگر با لغزش یک مسئول یا یک گروه، توپخانه خود را به سمت یکدیگر فعال کنیم و به اینکه در حال بازی کردن در نقشه چه کسی هستیم توجه نداشته باشیم برخلاف منویات مقام معظم رهبری رفتار کرده‌ایم.

وی با اشاره به برخی از مهمترین موفقیت های کشورمان اظهار کرد: ساخت ۴ کشتی به ارزش ۹۶۰ میلیون دلار که هر کدام آنها قابلیت حمل ۷۵۰ هزار بشکه نفت را دارد و همچنین کشت فراسرزمینی که ظرفیت توسعه آن تا ۳ میلیون هکتار نیز وجود دارد، عمق نفوذ راهبردی جمهوری اسلامی ایران را نشان می‌دهد.

وی ادامه داد: خبر دیگر که مایه افتخار شد و باید به آن مباهات کرد، خبر احداث بزرگترین سد و نیروگاه برق کشور سریلانکا توسط مهندسان و متخصصان ایرانی بود که توسط رئیس‌جمهور افتتاح شد. این سد در جایی ۲ هزار کیلومتر دورتر از ایران، آب مورد نیاز ۵ هزار هکتار زمین کشاورزی را با انتقال ۱۴۵ میلیون متر مکعب تامین می‌کند. در این پروژه برای اولین بار یک تونل عمودی به طول ۶۱۸ متر یعنی یک و نیم برابر برج میلاد تهران توسط متخصصان ایرانی حفاری شد که در آن از یک پوشش فلزی به وزن تقریبی هزار تن استفاده شده است. 

حجت الاسلام مطیعی گفت: تمام این پروژه‌ها و کارهای بزرگ دیگری که در بیست کشور در حال انجام است نشان می‌دهد نظام جمهوری اسلامی ایران در اوج افتخار و عزت قرار دارد. از همین تریبون از تلاش تمام دست‌اندرکاران و جوانان و مهندسان این پروژه‌ها که نام ایران اسلامی را در جهان مطرح کرده‌اند تشکر می‌کنیم. 

انتهای پیام